Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi ne zaman başladı?
Ülkemizde sistemin ne zaman uygulamaya başladığı ve bu alanda ne gibi gelişmelerin yaşandığını öğrenmek istiyorsan yazımıza göz atabilirsin.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), Türkiye’de bireylerin çalışma hayatları boyunca tasarruf yapmalarını sağlamak ve bu tasarrufların emeklilik döneminde ek gelir olarak kullanılmasına imkân vermek amacıyla mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak getirildi. Bu özel fonlama sisteminin ülke yararı için olan amacı ise ekonomiye uzun dönemli kaynak yaratmaktı.
Tüm sanayileşmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de nüfusun yaşlanması ve tıpta yaşanan olumlu gelişmeler sonucu yaşam sürelerinin uzaması ile sosyal güvenlik sistemlerinin aktif- pasif sigortalı dengeleri büyük ölçüde bozulmaya başladı. Bu durum da sosyal güvenlik reformuna gereksinim yarattı. Bunun üzerine Türkiye’de sosyal güvenlik reform çalışmaları başlatılarak, 28.03.2001 yılında Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu çıkarıldı. Kanun, 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girdi ve nihayetinde Bireysel Emeklilik Sistemi 27 Ekim 2003 tarihinde ilk emeklilik planlarının onaylanmasıyla birlikte fiilen başladı.
Sisteme Can Suyu: Yüzde 25 Devlet Katkısı
BES’te 1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla katılımcıların yatırdıkları katkı paylarının %25’i oranında devlet katkı sağlamaya başlanmasıyla, sisteme katılım oranı arttı. Böylece katılımcı tarafından yatırılan her 100 TL’ye 25 TL devlet yatırmaya başlamış oldu. Ancak devlet katkısından faydalanabilmek için bazı hak ediş süreleri bulunuyor. Buna göre; kişi ilk üç yıl içinde sistemden çıkarsa devlet katkısına hak kazanamıyor. Eğer katılımcı sistemden üçüncü yılın sonunda çıkarsa birikiminin yüzde 15’ini, altıncı yılın sonunda çıkarsa yüzde 35’ini, onuncu yılın sonunda çıkarsa yüzde 60’ını, emekliliğe hak kazandığı ve vefat, maluliyet durumlarında tamamını hak edebiliyor.
Türkiye’de BES, Sosyal Güvenlik Sistemi’ni tamamlayıcısı niteliği taşıyor. Her ülkede niteliği itibarıyla farklılık gösteren sistem, dünyada da bazı ülkelerde tamamlayıcı nitelikteyken, bazılarında ise alternatif olarak düşünülüyor. Bir Anglosaksonlar modeli olan BES; ABD, İngiltere, Avustralya ve Hollanda gibi gelişmiş olan ülkelerde başarılı sonuç verdikten sonra Türkiye, Şili, Peru ve Meksika gibi gelişmekte olan ülkelerde uygulamaya geçirildi. Bunun üzerine her ülke kendi değişik modelini yarattı. Sisteme katılım kimi ülkelerde zorunlu iken, kimilerinde bireysel tercihlere bırakıldı.
BES’te Emekli Olma Koşulları
Türkiye’de sistemden emekli olarak ayrılmanın koşulları; katılımcının, sistem içerisinde en az 10 yıl kalması ve 56 yaşını doldurmuş olması. Bunun dışında katılımcı dilerse, istediği anda sistemden birikimlerini alarak ayrılabiliyor. Fakat 10 yıldan önce ya da 56 yaşını doldurmadan sistemden çıkması durumunda birikimleri üzerinden kesinti yapılıyor.
Kaynak : https://www.nnhayatemeklilik.com.tr/blog/7den-70e/turkiyede-bes-ne-zaman-basladi